محمد امینی رعیا

اگر بخواهیم سیری از تاریخچه اقتصاد را بیان کنیم باید گفت که در ابتدا مزیت اقتصادی که سبب متمایز شدن کشورها میشد زمین بود و این بر می گردد به زمان فئودالیته. پس از آن منابع طبیعی نیز به عنوان یک مزیت اقتصادی مطرح شد و کشورهایی که منابع بیشتری دارند از لحاظ اقتصادی قدرتمند تر بودند. بعد از این دوره به انقلاب صنعتی و صنعتی شدن کشورها می رسیم. در آن برهه از زمان کشورهایی که صاحب صنایع قدرتمند بودند حرف اول را در اقتصاد می زدند. این دوره نیز طی شد و اما در دهه های اخیر، بیش از پیش واضح است که کشورهایی در اقتصاد و قدرت جهانی حرف اول را می زنند که مزیت اقتصادیشان و توان رشدشان بر پایه علم و به اصطلاح دانش بنیان است. لذا این مسئله بیش از پیش اهمیت پیدا می کند و لازم است که به آن توجه شود. اقتصاد دانش بنیان یعنی اینکه به جای اینکه مزیت صنایع به خاطر منابع ارزان باشد بایستی بر اساس دانش باشد و لذا بنگاههایی که سودشان از دانش ریشه می گیرد، صنایع و بنگاههای دانش بنیان نام می گیرند. توجه به ایجاد یک اقتصاد دانش بنیان واقعی که شرکتهای دانش بنیان در مرز این جبهه قرار دارند، یک پیشتازی واقعی را در زمینه های اقتصادی ایجاد می کند.  نگاهی به تجربه سایر کشورها نیز نشان می دهد که بعد از جنگ جهانی دوم، یکی از عواملی که سبب شد آلمان قابل تحریم شدن و حذف شدن از معادلات سایر کشورهای غربی نباشد، توان تخصصی این کشور در زمینه تولید کالاهای سرمایه ای بود که هیچ کشوری به اندازه آلمان در آن زمان این توان را نداشت. لذا برای کشور ما نیز جهت ایجاد یک اقتصاد مقاومتی واقعی و قدرتمند، بایستی به این نکته توجه شود که نتیجه اش کاهش آسیب پذیری و تهدیدپذیری اقتصاد کشور است.

الگوی بومی اقتصاد انقلاب

آن چه در بومی شدن اقتصاد به شدت اهمیت دارد توجه به این است که کشورهای مختلف در سه مسئله در زمینه اقتصاد با هم متفاوتند. این سه مسئله عبارتند از تفاوت های ساختاری، مسائل متفاوت و تفاوت های نهادی و رفتاری که باعث می شوند نیاز به یک الگوی بومی و عدم تکیه صرف به الگوهای خارجی بیش از پیش خود را نشان دهد. تفاوت ساختاری به این معناست که نهادهای اقتصادی در کشورهای مختلف متفاوت هستند و کارکردهای متفاوتی هم دارند. برای مثال بانک مرکزی در کشور ما با بانک مرکزی که در کشوری مثل آمریکا وجود دارد وظایفش متفاوت است و لذا نمی توان یک نسخه برای هر دو پیشنهاد داد. مسائل متفاوت هم به این معناست که برای مثال در حال حاضر مسئله کشور ما بحث رکودتورمی آن هم با تورم سی چهل درصدی است.

ارائه نسخه برای درمان این مسئله بی شک متفاوت است با اقتصادی که تورم دو سه درصدی دارد. مسئله سوم نیز تفاوت های نهادی و رفتاری است که از تفاوت های اجتماعی بین مردمان کشورهای مختلف بر می آید. اقتصاد با اجتماع در هم تنیده شده و نمی توان بدون توجه به اجتماع برای اقتصاد نسخه ارائه کرد. در کشور ما ارزشهای اسلامی ریشه دارد و در یک کشور دیگر نه و لذا اگر بخواهیم فرضا برای بنگاههای اقتصادی در ایران برنامه ریزی کنیم نمی توانیم از الگوی آماده دیگر کشورها استفاده کنیم. البته این نکته هم باید مطرح شود که استفاده از تجربیات جهانی امر پسندیده ایست و باید بررسی شود اما استفاده بی چون و چرا قطعا غلط است و با توجه به این مباحث، نیاز به یک الگوی بومی خود را نشان می دهد. الگوی بومی در حال تدوین است اما چیزی که بتوان گفت به صورت منسجم تهیه شده هنوز وجود ندارد و بایستی در چارچوب اقتصاد مقاومتی ایجاد گردد.

نقش آفرینی دانشجویان در تحقق اقتصاد مقاومتی

در زمان جنگ تحمیلی نیز گشایش ها زمانی آغاز شد که جوانان دغدغه مند و ارزشی، قدرتمندانه وارد جبهه ها شدند و کار را  به دست گرفتند و پیروزی ما در جنگ تحمیلی ناشی از این مسئله بود. امروز و در جنگ فعلی اقتصادی نیز وضع همین است. بی شک تا وقتی که مسئولین به توان جوانان اعتماد نکنند و از ایشان در کارها استفاده نکنند کارها با قدرت پیش نمی رود. البته خود جوانان و دانشجویان نیز بایستی مانند شهدا و رزمندگان زمان جنگ حاضر باشند به میدان بیایند و هزینه بدهند همانطور که شهدا به خاطر ایران اسلامی از جانشان هزینه کردند. آن وقت است که گشایش ها شروع خواهد شد. تجربه موفق قرارگاه جهاد اقتصادی به عنوان یک تشکل دانشجویی در این زمینه نشان گر این است که هر کجا جوانان اراده کنند حرکت های بزرگی انجام می شود و دولت نیز بایستی بیش از پیش به این مسئله توجه کند.

آن چیزی که در اقتصاد مقاومتی باید بیش از پیش به آن توجه شود بحث تببین و گفتمان سازی آن بین نسل جوان و دانشجویان و همچنین در سطح عموم جامعه است. در حال حاضر برخی از مردم عزیزمان از مفهوم اقتصاد مقاومتی، شرایط سخت را برداشت می کنند و تصور دارند که در اقتصاد مقاومتی قرار است فشار بر آنها بیشتر شود در صورتی که این مسئله ناشی عدم درک صحیح مطلب است. اقتصاد مقاومتی به ایجاد یک اقتصاد مقاوم و درون زا اشاره دارد که رفاه مردم را حتی در شرایط سخت و فشارهای جهانی به ارمغان می آورد و لذا این مسئله بایستی تبیین شود.

قرارگاه سازندگی سازمان بسیج دانشجویی، گامی در جهت ترویج و مطالبه گری منویات رهبری

قرارگاه جهاد اقتصادی سازمان بسیج دانشجویی در سال 90 توسط عده ای از دانشجویان دغدغه مند رشته های اقتصاد و مهندسی جهت پیگیری و پیشبرد مباحث اقصادی مورد مطالبه رهبری و  ترویج، جریان سازی و مطالبه گری این مباحث تاسیس شد و به حمدالله تاکنون توانسته است به اهداف خود دست یابد. تاسیس هسته های تخصصی اقتصادی در دانشگاهها و حمایت محتوایی از آنها، برگزاری جلسات و نشست های دانشجویی، ترویج مباحث اقتصادی مورد نیاز کشور و مطالبه گری این مباحث از مسئولین جهت پیشبرد کارها از جمله اهداف قرارگاه بوده است. در حال حاضر نیز قرارگاه جهاد اقتصادی با بیش از هزار دانشجو در دانشگاههای مختلف کشور در ارتباط بوده و هسته های تخصصی دانشجویی و مراکز مطالعاتی اقتصادی در بیش از ده دانشگاه کشور را راه اندازی کرده و هدایت می کند.

بسیج دانشجویی هم اکنون وظیفه دارد تا با گسترش این نکته بین دانشجویان که پیشرفت درونی زمینه ساز عزت جهانی است، مباحث عملی اقتصاد مقاومتی را بین دانشجویان مطرح کند و سبب حضور جوانان جهت تاثیر گذاری در این موضوع گردد. در حال حاضر قرارگاه جهاد اقتصادی در حال پیگیری و تبیین این مسئله در دانشگاههای کشور است و لازم است که بسیج های دانشجویی در این زمینه فعال شده تا انشالله با کمک یکدیگر بتوانیم کارها را پیش ببریم.