آن چه در بحث اقتصاد مقاومتی اهمیت دارد محکم کردن ساختارهای درونی نظام هست . چرا ما تاکنون نتوانسته ایم از فرصتی که تحریم های اقتصادی جهت رهایی از وابستگی به نفت و استحکام ساخت درونی نظام به ما داده است، به خوبی استفاده کنیم؟

ابتدا باید عرض کنم که هیچکس از تحریم استقبال نمی کند . ما یک دولت درون گرای منزوی نیستیم . ما یک ایده ای را با انقلاب اسلامی در دنیا مطرح کردیم دنبال این هستیم که به شکل منطقی یا مسالمت آمیز این ایده فراگیر بشود یعنی ما ادعای یک تمدن و یک تمدن سازی داریم . بنابراین باید ایده های مان کاملا نشر پیدا بکند در حوزه های مختلف بحث بشود احیانا اصلاح بشود و جا بیافتد . پس ما از تحریم استقبال نمی کنیم . اما وقتی که ما دشمن داریم و باید بدانیم که دشمن داریم و دشمنی هم به خاطر نظام سیاسی و رویکرد سیاسی – دینی ماست وقتی این دشمن وجود دارد باید توجه داشته باشیم که آسب پذیری اجتماعی خودمان را در ابعاد سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی را به حداقل برسانیم . اقتصاد مقاومتی در واقع  یکی از مهم ترین ویژگی هایش این است که اقتصاد ما را از آسیب ها در بحران ها از آن پیشگیری کند و توسعه ی ما را هم بر پایه ی توانایی های خودمان ممکن بسازد . اگر تحریم انجام بشود ما می توانیم با یک نگاه مثبت آن را تبدیل کنیم به فرصت .تحریم تهدید است، اما می توانیم آن را به فرصت تبدیل کنیم. اگر انگیزه اجتماعی شکل بگیرد ، مسئولین ، مردم ، همه با هم یک اراده ی جمعی داشته باشیم . من برای اینکه بحث روشن بشود مثال جنگ را می زنم . به طور طبیعی هیچکس از جنگ استقبال نمی کند . جنگ بالاخره کشتار و خونریزی دارد اما همین جنگ وقتی به ما تحمیل می شود مردم و مسئولین و رهبر ما که رضوان خدا بر او باد طوری با این پدیده برخورد کردند که الان یعنی درست بیست و چند سال بعد از پایان جنگ ما می بینیم که برکات آن هشت سال دفاع مقدس در کشور ما دارد ظاهر می شود . بعضی از محورهایش در صنایع دفاعی ماست.

.: من فکر می کنم ما اراده نکردیم که این وابستگی را کم کنیم . یعنی اول در مسئولین ، بعد هم به تبعش در مردم :.

 ما در زمان جنگ مجبور شدیم چون آن طرف مقابل ما تقریبا همه ی دنیا به او کمک می کردند ، پول و امکانات و فناوری ، ما تنها مانده بودیم . با این اراده جمعی آن عارضه ی جنگ را تبدیل کردیم به یک فرصت که الان این حس را می کنیم . در مسئله ی هسته ای هم همین است ، در مسئله ی تحریم همین است . به صورت طبیعی ما از مسئله ی تحریم استقبال نمی کنیم اما اگر در این جنگ نابرابر ما را تحریم کردند آن وقت با نگاه به درون و فرصت دادن به ایده های خلاق جوانان ما ، با رفتن سراغ کارهای دانش بنیان واقعی کارهای محیر العقول می توانیم انجام بدهیم در این چند سال اخیر هم انجام دادیم . من به نظرم می رسد که اتفاقا در دولت های گذشته این کار تقریبا انجام شده است . اما در بعضی از حوزه ها انجام شده و در بعضی از حوزه ها انجام نشده .

چرا بودجه سالیانه ما هنوز این قدر به نفت وابسته است؟ به طوری که در بودجه 93 حداقل بیش از نصف درآمدهای دولت حاصل از فروض نفت پیش بینی شده است.

من فکر می کنم ما اراده نکردیم که این وابستگی را کم کنیم . یعنی اول در مسئولین ، بعد هم به تبعش در مردم . برای این که وابستگی ما به نفت کم بشود باید یک اتفاقاتی در کشور بیافتد . باید فرهنگ کار عوض بشود ، فرهنگ مصرف عوض بشود ، ساختار درآمد دولت تغییر کند . مالیات جدی بشود ، شفاف سازی در اطلاع رسانی بشود . در این کشور هر کسی که فعالیتی می کند دولت حداقل مطلع باشد دقیق و شفاف و بداند چقدر خدمات گرفته و باید مالیات بدهد. ما اراده نکردیم برای این کار . اراده ی جدی باید صورت بگیرد ، گفتم نمونه اش مثل زمان جنگ است و یک کار جهادی . ما در مورد وابستگی بودجه به نفت انجام ندادیم اما در حوزه های فناوری ، سلول های بنیادی ، هوا و فضا ، داروهای نو ترکیب و هسته ای این کار را انجام دادیم ، درصد بالایی هم موفق بودیم . می شود از این هم موفق تر بود .

همانطور که مستحضرید، توصیه های مرتبط با صنایع نفت و گاز در ابلاغیه رهبر معظم انقلاب، بیش از چهار بند از این سیاست ها را در برگرفته است. شما علت این تاکید فراوان بر اصلاح نظام تولید، توزیع و بهره برداری را چه می دانید؟

به نظر من صنعت نفت چون این امکاناتش از جاهای دیگر بیشتر است ، سهمش از جاهای دیگر بیشتر است حتی صنعت را می تواند به دنبال خودش بکشاند . با ثبت سفارش به صنعت ما برای حوزه های مختلف مثل اکتشاف ، پالایش ، حفاری و سایر حوزه های نفتی خواهید دید که سرمایه گذاری ما در بخش های مختلف جواب خواهد داد و یک انقلابی در فناوری برای ما ایجاد می کند . نفت و گاز در ایران این ظرفیت را دارد . اگر هماهنگی کامل میان دولت با وزارت نیرو و صنعت با دانشگاه ها ، انجام شود تردید نکنید که آسیب پذیری اقتصاد ما به شدت کاهش پیدا می کند ، آن وقت ما حتی در مذاکرات می توانیم با دست برتر برویم .

جناب دکتر ! با توجه به بند 13 ابلاغیه که در آن گفته شده به سمت مشارکت بخش خصوصی در درآمدهای صادراتی نفت برویم اما چه میزان زمینه این کار در حال حاضر وجود دارد؟  

پدیده های اجتماعی – اقتصادی را نمی شود به شکل منفرد ارزیابی کرد و از آن بحث کرد . هر مطلبی را که شما عنوان کنید عضوی از یک مجموعه است برای این که ما بخش خصوصی مان فعال بشود . در برنامه سوم ، چهارم و پنجم به کوچک سازی دولت تاکید و تصریح شده است . اما هیچکدام از دولت ها هیچ اقدامی نکردند . دولت گسترده تر شد

::.. رویکرد دولتمردان تغییر بکند. دوم ؛ بخش خصوصی ما باید قدرتمند بشود . یعنی ما باید کمک کنیم بخش خصوصی قدرتمند بشود و قدرت ریسکش بالا برود و بتواند تنه بزند به بنگاه ها و به اصطلاح موسسات اقتصادی بین المللی . ::.

که کوچک نشد . پس برای این که بخش خصوصی فعال بشود اول باید رویکرد مسئولین دولتی ما تغییر کند ، باید بپذیریم که کارهایی که به دست دولت انجام می شود باید محدود بشود به سیاست گذاری ، برنامه ریزی و کارهای حاکمیتی و نه تصدی گری . اگر دولت می خواهد تصدی گری انجام بدهد باید در کارهایی انجام بدهد که داوطلبی از بخش خصوصی نیست یا خیلی راهبردی است . قانون اصل چهل و چهار که رهبر معظم انقلاب فرمودند که ما انتظار داشتیم اجرای این یک انقلابی در اقتصاد ایجاد کند ، عناصر لازم برای کار را به دست بخش خصوصی سپردن در آن وجود دارد . قانونی است بسیار مترقی . مجلس هفتم و هشتم زحمت زیادی کشیده برای این قانون و همه هم تایید می کنند . ما برای این که عملیاتی بشود اول باید رویکرد دولتمردان تغییر بکند. دوم ؛ بخش خصوصی ما باید قدرتمند بشود . یعنی ما باید کمک کنیم بخش خصوصی قدرتمند بشود و قدرت ریسکش بالا برود و بتواند تنه بزند به بنگاه ها و به اصطلاح موسسات اقتصادی بین المللی . این را ما و دولت باید کمک کنیم که یک چنین پدیده هایی شکل بگیرد . این کار صورت نگرفته است .

در حال حاضر آیا اعتماد بین دولت و بخش خصوصی در این زمینه وجود دارد ؟ چه باید کرد که انحصار دولت در حوزه ی نفت و صادرات آن شکسته بشود و البته از طرفی شاهد پدیده هایی مثل بابک زنجانی نباشیم؟

تردیدی نیست که اگر ما بخواهیم راندمان و به اصطلاح کارآمدی بخش های اقتصادی مان افزایش پیدا بکند ، بخش های غیر دولتی را فعال بکنیم و به آن ها میدان بدهیم . آن ها با هزینه های حتما کمتر و مدیریت کارآمدتر کارها را جلوتر خواهند برد . دولت هم نظارت و راهبری کند. چون رویکرد این در بین دولت مردان حتی در مجلس به طور کامل جا نیفتاده است این محقق نمی شود . این یک مانع اساسی است که ما باید نگاه مان را تغییر بدهیم .

.: ما یک دغدغه اجتماعی داریم و آن این است که عدالت اجتماعی را باید در نظر داشته باشیم . ما معیارهای سرمایه داری را قبول نداریم . باید بنابراین مدل خودمان را داشته باشیم :.

بخش خصوصی ما هم باید مسئولیت های سنگین تری بپذیرد ، قدرت ریسک داشته باشد ، در یک برهه ی گذار، صرفا دنبال درآمدها و سودهای تضمین شده نباشد . این فقط در مورد صادرات نفت نیست. در مورد پخش هست ، در مورد پالایش هست ، حتی در مورد اکتشاف هست ، همه ی بخش های پایین دستی را می شود کامل سپرد به بخش غیر دولتی. بعضی از کارهای بالا دستی را هم می شود سپرد اما در مرحله ی اول تمام کارهای پایین دستی را می شود به بخش غیر دولتی واقعی سپرد . بخش غیر دولتی هم باید فعال در بخش اقتصاد حضور داشته باشد . نباید دنبال سودهای تضمین شده باشد . بعضی از شرکت های پتروشیمی الان هست . از این که خوراک پتروشیمی ها دو سه سنت شده سیزده سنت خیلی ناراحتم برای این که سودشان کم می شود . برای این که سودشان کم می شود نه این که سودآور نیستند سودشان کم می شود . باید در مقاطعی حاشیه سودمان را کم کنیم و ریسک کنیم . هم باید بخش دولتی رویکردش عوض بشود و هم بخش خصوصی توانایی پیدا بکند که این یک عزم ملی می خواهد . این با کارهای واگذاری ما به شرکت ها نیمه دولتی و شبه دولتی و به تعبیر دوستان خصولتی و این ها ، انجام نخواهد شد . باید آن هایی که واقعا کننده هستند بیایند البته ما یک دغدغه اجتماعی داریم و آن این است که عدالت اجتماعی را باید در نظر داشته باشیم . ما معیارهای سرمایه داری را قبول نداریم . باید بنابراین مدل خودمان را داشته باشیم در واگذاری ها ، مدل خودمان را داشته باشیم در نسبت بین دولت با بخش غیر دولتی ، که خب یک کار تئوریک هم می برد البته در عمل هم باید انجام بشود. اگر این کار انجام بشود آسیب پذیری اقتصاد ما کاهش پیدا می کند ، مثالش همین تحریم است . هر جا بخش غیر دولتی بود خیلی دیرتر مشمول تحریم می شد . راحت تر می توانست بعضی از اقدامات را انجام بدهد . حالا پدیده ای را هم که شما اشاره کردید باید درست ارزیابی کنیم . ما به مرحله ای رسیدیم که قدرت فروش محصولات نفتی خودمان را نداشتیم . خب استنصال کردیم که هر کسی می تواند بیاید بفروشد و عده ای هم آمدند از جمله همین آقایی که شما اشاره کردید ، بعضی از محموله هایی هم که فروش رفته پولش برگشت شده و یک مقداری هم برگشت نشده است . باید آسیب شناسی کنیم ، مشمول یک نفر و یکی دو نفر نیست . ساختار ما در جاهایی مریض است ، سیستم بانکی مشکل دارد ، در بعضی از وزارت خانه ها مشکل هست  البته افراد سودجوی فرصت طلب هم همیشه مترصد یک چنین شرایطی هست . باز اشاره می کنم که یک رویکرد جمعی ، عناصری تغییر کند تا این کاهش پیدا کند . من الان عرض می کنم که در دولت مثلا بعضی از معاونین یا مشاورین وزرا که قبلا از دولت های قبلی بازنشسته شدند یا کنار رفتند شرکت داشتند . هنوز در منصب های دولتی هستند و شرکت های شان را یا سهام شان یا مدیریت شان یا مدیریت درجه یک شان را حفظ کردند . من نمی خواهم کسی را متهم کنم ولی این خود زمینه ی فساد است . ما باید ساختار را به گونه ای طراحی کنیم که بخش خصوصی قدرت فعالیت پیدا بکند آن هم فعالیت با پذیرش مسئولیت . یک بخش خصوصی هم اگر بخواهد ضمانت سود داشته باشد این درست نیست باید قدرت مانور داشته باشد ، سود منطقی حتما باید داشته باشد ، انگیزه می خواهد برای فعالیت اما این باید یک منطق و ساختاری برایش حاکم باشد.

.: فراورده های نفتی نسبت به نفت خام گاهی حتی تا هشتاد یا صد درصد ارزش افزوده دارد . علاوه بر این که در کشور اشتغال ایجاد می شود آن ارزش افزوده هم نصیب کشور می شود . ما برنامه ی مان باید این باشد که از خام فروشی جلوگیری کنیم :.

در بند سیزده ابلاغیه به لزوم افزایش صادرات پتروشیمی اشاره شده ، به نظر شما با روند فعلی صادرات پتروشیمی چقدر می توانیم منشاء اثر باشیم ؟ چرا که در شرایط فعلی که دولت ماده اولیه و میعانات گازی را به قیمتی ناچیز-حدود 3 سنت به ازای هر متر مکعب- به پتروشیمی ها می فروشد، ساختار پتروشیمی ها بیشتر شبیه باشگاه های رانت خواری شده که سود کلانش نصیب چند شرکت خاص می شود جنجال هایی هم اخیرا در خصوص قانون افزایش نرخ مواد خام پتروشیمی ها اتفاق افتاد و نهایتا مجلس مصوبه ای برای بالا رفتن آن  به میزان سیزده سنت به ازای هر متر مکعب تصویب کرد. اما شاهد بودیم که در ابلاغیه ی دولت همان قانون مجلس هم پذیرفته نشده و به قیمت ده سنت فروخته می شود.

ساختار اقتصادی ما در حوزه ی نفت و صنعت ایراداتی دارد . باید این را به تدریج و با فراست و هوشیاری مرتفع کنیم . صنایع پایین دستی ما که در همین دوران اخیر توسعه پیدا کرده است نقطه ی قوتی است برای ما . سهم ما از بازار محصولات پتروشیمی سهم ناچیزی است و متناسب با شان و اندازه ی ما نیست . ما باید تلاش کنیم تولید پتروشیمی مان را ببریم. بالا با هدف صادرات . اگر ما پتروشیمی ها و پالایشگاه هایمان را فعال کنیم آن وقت هیچ ضرورتی برای صادرات نفت خام نخواهیم داشت . شما می دانید فراورده های نفتی نسبت به نفت خام گاهی حتی تا هشتاد یا صد درصد ارزش افزوده دارد . علاوه بر این که در کشور اشتغال ایجاد می شود آن ارزش افزوده هم نصیب کشور می شود . ما برنامه ی مان باید این باشد که از خام فروشی جلوگیری کنیم . با کمال تاسف رسیدن به یک سری از تصمیم های مختلف که این امر را محقق کند به گونه فعلی نمی شود که وزارت نفت و پتروشیمی بدون فکر فلان تصمیم را بگیرد و اجرا کند. خب بالاخره ما درآمد می خواهیم برای بودجه ی کشور ، باید یک تغییراتی در آنجا ایجاد بشود . باید توقعات مان را مدیریت کنیم . مخصوصا مصرف مان را مدیریت کنیم. همین قیمت را که می گویید آن وقتی که دو سنت یا سه سنت می شد سرمایه داران تشویق شدند به سرمایه گذاری . این شاید نکته مثبتی بود اما الان که بنگاه ها تشکیل شده و پالایشگاه ها وجود دارد باید منطقی با آنان صحبت کنیم که شما با چه سودی حاضر به کار کردن هستید ؟ سود شما باید چقدر باشد ؟ آن سود شما هر چقدر که باشد تعیین می کند قیمت خوراک را یا قیمت خوراک چقدر باشه که شما بتوانید به کار اقتصادی خودتان با یک سود معقول و منطقی در دنیای اقتصاد کار کنید ؟حاشیه سود چقدر باشد ؟

بهانه دولت برای ارزان فروشی به پتروشیمی ها ، قابل رقابت کردن پتروشیمی ها با خارج از کشور است. اگر شما می خواهید محصول تان رقابت بکند با کشورهای دیگر ، چطور مثلا کود و دیگر چیزها را به نرخ دو سنت و سه سنت نمی دهید به بخش داخلی ؟اگر دوستان ما در پتروشیمی می گویند ما نمی توانیم رقابت کنیم با کشورهای دیگر در صادرات باید این مد نظر قرار بگیرد ، الان مبهم است برای ما . چرا ؟ چون نه دقیقا آماری پیدا می شود که چقدر مصرف داخلی است ، چقدر صادرات است ، نه قیمت واقعی گاهی گفته می شود . بنابراین می رسیم به مقوله ی شفاف سازی اطلاعات و آمار که ارکان برنامه ریزی است . باز من برای چندمین بار عرض می کنم باید یک عناصری با هم و منسجم تغییر در نظر گرفته بشود .

ما ظرفیت افزایش صادرات مواد پتروشیمی را داریم ، چون خوشبختانه گاز که مواد اولیه است یا میعانات یا حتی نفت خام که خوراک های اولیه است در کشور ما یافت می شود . همت عالی می خواهد که یک مقداری هم سرمایه گذاری صورت بگیرد و هم برای چند سالی ممکن است درآمدهای صادرات نفتی کاهش پیدا کند . ما به هر حال در همین سال 92 که شدید ترین تحریم ها را داشتیم یک چیزی نزدیک به چهل میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشتیم . حالا ممکن میعانات نفتی را جزو آن بیاوریم یا نیاوریم آن بحثش جداست . کشورهایی هستند با بیست یا سی میلیارد دلار خودشان را اداره می کنند ، آسان نیست ولی مدیریت می کنند مصرف شان را . اگر ما یکی دو سال این کار را انجام بدهیم آن وقت خواهید دید که آسیب پذیری اقتصاد ما از ناحیه ی این که نفت ما را مدیریت کنند و صادرات ما کاهش پیدا بکند و اقتصاد ما مثلا متزلزل بشود یا دچار رکود بشود از این عبور می کنیم .

در بند چهارده ابلاغیه افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز خصوصا در میادین مشترک اشاره شده این در حالی است که فعلا می بینیم کشورهایی مثل عربستان ، امارات خصوصا قطر در پارس جنوبی سهم قابل توجهی از خایر مشترک را دارند استخراج می کنند در این زمینه مجلس و دولت باید چه اقدام فوری را انجام دهند ؟

چندین سال است که تاکید مجلس و دولت بر این است که ما هرچه تلاش هست را در میادین مشترک انجام بدهیم . مقوله ای که مثلا با امارات یا عربستان یا عراق مطرح است و با آن مواجه هستیم. واقعا حجم سرمایه گذاری آن ها با سرمایه هایی که خارج از کشورشان می آید از ما بیشتر است . بنابراین با سرعت زیادتری به بهره برداری می رسند و طبعا سهم بیشتری از میادین مشترک . البته این موارد اغراق هم می شود . ما اگر خودمان سرمایه گذاری انجام دهیم وقتی این مخزن به بهره برداری می رسد هرچه منافع دارد به داخل کشور می آید ، یادمان نرود که سرمایه گذاران خارجی سهم خودشان را می برند . این که گفتیم تحریم را تبدیل کنیم به فرصت اینجا بود . اگر ما واقعا به ریال ریال مان صرفه جویی کنیم از این خرج های اضافی ، مثلا ببریم در پارس جنوبی سرمایه گذاری کنیم . با اتکا به کار خودمان معلوم نیست در دراز مدت زیان ببینیم . ما اگر بیست و دو یا به اصطلاح بیست و سه میدانی را که مطرح است واقعا با ظرفیت اسمی کامل به بهره برداری برسانیم درست معادل قطر می توانیم بهره برداری کنیم . آن ها سرعت رسیدن به آن نهایت کارشان خیلی بیشتر از ما بوده به لحاظ سرمایه گذاری ، استفاده از فناوری های دیگران ، اما یادمان نرود شرکت ها در آن جا سهام دار هستند . حالا ما هم باید تلاش کنیم سرمایه های معقولی را از سرمایه گذار خارجی بگیریم اما فکر نکنیم این نجات ما در این است که سرمایه گذاری خارجی بیاید. سرمایه گذار خارجی وقتی می آید باید سهم خودش را ببرد . نمی خواهم بگویم این بد است ولی آن قدر که ما از آن صحبت می کنیم گاهی این گونه نیست . ما گاهی می توانیم ظرفیت تولیدمان را افزایش بدهیم اما تولید نکنیم . اکتشاف کنیم اما در این چاه را ببندیم  به نظرم رهبر معظم انقلاب این را از ما می خواهند ، ما سهم مان در بازار نفت و گاز و میعانات گازی و صنعت نفت دنیا به گونه ای باشد که اگر خواستند ما را حذف کنند بازار جهان لطمه بخورد . این سهم استراتژیک ما در دنیا این است یا اگر بخواهند از طریق به صفر رساندن صادرات نفت ما ، ما را زمین گیر کنند ما منابعی داشته باشیم و به گونه ای راه رفته باشیم که لطمه نخوریم .

.: اگر کالاها و فناوری های مورد نیاز نفت به داخل سفارش داده شود هم صنعت ما را متحول می کند و دانشگاه های ما را به دنبال خودش می کشاند و هم اقتصاد ما را مقاومتی تر می کند :.

بند پانزدهم ابلاغیه به بحث تکمیل زنجیره ی ارزش صنعت نفت و فرآورده های نفتی پایین دستی اشاره دارد. به نظر شما توسعه صنایع فراورده های نفتی چه میزان به رشد و توسعه اقتصاد کمک می کند؟

من فکر می کنم یک نکته ای که حضرت آقا در فرمایشات کلی شان به وزارت خانه ها مخصوصا نفت هم تاکید دارد توجه به ظرفیت های داخلی است . اگر کالاها و فناوری های مورد نیاز نفت به داخل سفارش داده شود هم صنعت ما را متحول می کند و دانشگاه های ما را به دنبال خودش می کشاند و هم اقتصاد ما را مقاومتی تر می کند .

ما الان برای بعضی از فناوری ها مثل سر چاه یا انتهای چاه های نفتی احتیاج به فناوری پیش رفته ی دنیا داریم . ما وقتی تحریم شدیم بعضی از این ها را دانشگاه های ما مثلا در تهران  بنده مطلع هستم که تولید کردند . کارهایی بسیار پیچیده و پیشرفته ای که در حوزه میکرو و یا حتی بعضا نانو انجام شده . اگر مثلا ما در ساخت سکوهای نفتی که حالا یک تکنولوژی پیشرفته ای نسبتا دارد سرمایه گذاری و کمک کنیم ، کاستی ها را بپذیریم و برویم به طرف حل آن ، بعد از مدتی صاحب این فناوری می شویم که خودمان می توانیم سکوهای نفتی ایجاد و استفاده کنیم و حتی به دیگر کشورها بفروشیم یا اجاره دهیم . در سایر مقولات هم همین است .

.: یک تصمیم که گرفته می شود ، تقریبا از همه ی خطوط و جناح های سیاسی همه آن راقبول دارند ولی وقتی به مرحله ی عمل می رسیم هیچ کدام عمل نمی کنیم :.

در بند هجدهم ابلاغیه به افزایش سالانه سهم صندوق توسعه ی ملی برای قطع وابستگی بودجه به نفت اشاره شده است . این در حالی است که امسال سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی 31 درصد تعیین شد . نکته مهم استفاده از منابع صندوق توسعه است . این منابع چطور می تواند به نحو احسن در خدمت توسعه و سازندگی و عدالت اجتماعی درآید ؟

ببینید یک تصمیم که گرفته می شود ، تقریبا از همه ی خطوط و جناح های سیاسی همه آن راقبول دارند ولی وقتی به مرحله ی عمل می رسیم هیچ کدام عمل نمی کنیم. ایجاد صندوق توسعه ملی هم در ابتدا بر اساس فرمایشات رهبر معظم انقلاب و معنایش این بود که این درصد از بودجه ی نفت را کنار بگذاریم و به عنوان بودجه ی جاری و دولتی استفاده نکنیم و به عنوان حساب جاری نباشد صندوق باشد ، مثل همه ی صندوق ها یک کار اقتصادی انجام بدهد ، به متقاضی ها هم وام بدهد آنها هم کار اقتصادی انجام بدهند و قسط های وام شان را بپردازندو... . خب ما در سال گذشته به تحریم بر خوردیم و دولت گذشته هم به تناوب یا با اجازه ی مقام معظم رهبری ، با اجازه مجلس یا خودش برداشت کرد . همین دولت هم متاسفانه شب عید  به طور غیر قانونی و بدون مصوبه مجلس چندین میلیارد برداشت کرده و به ریال برای پرداخت یارانه تبدیل کرده درحالی که اجازه نداشته است . به هرحال دولت ها به مجردی که گرفتار می شوند و به یک سختی برخورد می کنند فکر می کنند بروند سراغ این منابع صندوق. خب این تصمیمی را که همه قبول دارند نقض می کند . هیچ وقت ما به آن حرف هایی که می زنیم نمی رسیم . عرض کردم باید یک تصمیم همه جانبه بگیریم و بپذیریم که می خواهیم چه مسیری را برویم . وقتی که می گوییم این سالانه هم چند درصد افزایش بکند سهم صندوق معنایش این است که باید جایگزین پیدا بکند . ما می گوییم اگر توانش را داریم که سی تا چهل میلیارد صادرات غیر نفتی داشته باشیم که خوشبختانه یک درصدی اش صادرات فناوری و نرم افزار است ، این را اگر افزایش بدهیم تمام آن درآمد دانش بنیان است آن وقت باید با مالیات آن زندگی مان را بچرخانیم .

اگر ما بتوانیم تولید صنعتی داشته باشیم به خصوص تولید نرم افزار داشته باشیم هم می توانیم این را تبدیل کنیم به فناوری و محصول و هم می توانیم صادر کنیم ، این می شود درآمد کشور . من باز تکرار می کنم که در اوج تحریم سال گذشته سی چهل میلیارد صادرات غیرنفتی داشتیم . آن وقت با کمال تاسف در این سالی که سخت ترین تحریم بوده پنجاه و یک میلیارد دلار واردات داشتیم . خب این ها باید به تعادل برسد

 فرض کنید پول صندوق توسعه ملی نبود. آن وقت چه کار می کردیم ؟ اوراق قرضه چاپ می کردیم ، هزینه ها را به شدت کاهش می دادیم . فرض کنید منابع صندوق را هم هزینه کردیم ، باز کسری بودجه داشتیم چه کار می خواهیم بکنیم ؟ به هر حال یک سری اقداماتی را انجام می دادیم . حالا بعضی از سال ها متاسفانه پول بی پشتوانه چاپ می کنیم ، بعضی وقت ها بودجه های عمرانی را کاهش می دهیم.

به عنوان سوال آخر، شما نقش دانشجویان خاصه فعالین جنبش دانشجویی را در جهت پیاده سازی سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب چه می دانید؟

در این زمینه دو نکته وجود دارد . دانشگاه از ابتدا مطالبه گر بوده است و هم به نوعی اهرم به اصطلاح هم مطالبه و هم به نحوی نظارت انقلاب بوده است . این در سال های اخیر به شدت کاهش پیدا کرده است . حالا نمی خواهیم تحلیل کنم . دانشگاه باید به جایگاه خودش برگردد. نسل جوان هوشمند دانشگاهی ما باید مطالبه به حق خود را که نوعا عدالت خواهی و دفاع از اقشار آسیب پذیر است داشته باشید . این نقش اول است . ثانیا دانشجویان ارشد و دکترای ما که الان تعدادشان هم زیاد است واقعا نخبگان شان باید نقش تولیدی و مولد علم ، داشته باشند . باید نهضت دانشگاهی در حوزه ی کارشناسی ارشد و دکترا فعال باشد تا نخبگانی در آن پیدا بشوند و بعد جلودار پیشرفت کشور باشند . این هایی که در بحث هسته ای کارهای محیرالعقولی انجام دادند ، این ها هیچکدام شان به استثناء چندنفر  نسل اول انقلابی نیستند .همه بین سی سال چهل سال و نسل دوم و سوم انقلاب اند . جوانان ما که استعداد دارند باید تبدیل بشوند  .: هر نسلی افراد و افکار خاص خودش را می خواهد . نمی شود با دانشجویان دهه شصت، دانشگاه یا نهضت های دانشجویی را اداره کنیم :.

به دانشمندان ما که سرمایه های اجتماعی ما هستند . الان دانشگاه در این حوزه نقشش کم رنگ است . یعنی انتظار یک جامعه ی انقلابی و اسلامی از دانشجویان بیش از این است . حالا این ها عوامل متعددی دارد که چرا ما به این جا رسیدیم ، استفاده بد ، جناحی یا سیاسی از قشر دانشجو دل زدگی ایجاد می کند . بعضا مدیریت های کاملا کنترل شده و محدود کننده عامل این رخوت شده است. این ها همه اش آفات است . باید یک نقشه ی جدی داشته باشیم و جوان ها را مشارکت بدهیم چون مسائل را خوب می فهمند .باید زمینه مشارکت برای شان فراهم بشود . یک وقتی در این کشور هر خانه ای  که در آن دانشجو وجود داشت جزو طبقات مرجع جدی بودند ولی الان این گونه نیستند . نشاط و پویایی دانشگاه هم مستلزم  آن است که مدیران دانشگاه باید جوان باشند چون هر نسلی افراد و افکار خاص خودش را می خواهد . نمی شود با دانشجویان دهه شصت، دانشگاه یا نهضت های دانشجویی را اداره کنیم . نهضت های دانشجویی نیز باید در تئوری پردازی و نظریه پردازی شان به روز باشند .