‪Google+‬‏
دانشجو در میدان اعتراض :: ماهنامه تحلیلی - تبیینی 57 ماهنامه تحلیلی - تبیینی 57

ماهنامه تحلیلی - تبیینی 57




دانشجو در میدان اعتراض

يكشنبه, ۴ مرداد ۱۳۹۴، ۰۶:۱۵ ب.ظ

گزارشی از برخی تحرکات میدانی تشکل های دانشجویی در چندسال اخیر

سید طاهر جلالی

 

اگر بخواهیم اقداماتی را که از سوی تشکلهای دانشجویی درگذر زمان انجام پذیرفته است موردبررسی قرار دهیم، ردپای یک موضوع مهم و حیاتی را در همه آنها مشاهده میکنیم. آن موضوع پراهمیت مسئله ارتباط بین آرمانخواهی و واقعگرایی است. آرمانخواهی به معنای رسیدن به نهایت آمال و خواستهها و واقعیت به معنای نمود عینی و مصداقی و همچنین دستیافتنی موضوعی خاص. واقعگرایی که گاه از آن با عنوان مصلحتاندیشی هم یاد میشود؛ اما برخلاف تصوری که بین غالب دانشجویان ما وجود دارد نباید مصلحت را به معنای محافظهکاری و محتاطانه برخورد کردن با موضوعات دانست. «مصلحت اندیشی بد، منفی و ضد ارزش نیست.  مصلحت اندیشی یعنی دنبال مسئلهای که مصلحت است، رفتن. اینکه موضوع بدی نیست. »1

«حالا اینجا نگویید آقا حقیقت و مصلحت. این تقابل حقیقت و مصلحت جزو آن حرفهای محکم نیست. خود مصلحت هم یکی از حقائق است. اینجور نیست که هرچه اسم مصلحت رویش بود، این یک چیز منفی باشد. بعضی اینجور خیال میکنند: آقا مصلحت اندیشی میکنید؟ خوب، بله، گاهی انسان مصلحت اندیشی میکند. خود مصلحت اندیشی یکی از حقایقی است که باید به آن توجه داشت؛ این جزو مسلّمات و واضحات اسلام است.»2 البته درحرکتهای دانشجویی نمیشود و نباید هم از آرمانخواهی دست کشید چرا که ویژگی برجسته و نقطه تمایز جنبشهای دانشجویی با دیگر جنبشهای اجتماعی در شدت آرمانخواهی  آنهاست. اهمیتی که آرمانخواهی دارد به میزانی بوده است که رهبری معظم انقلاب بارها و بارها در بیاناتی که داشتهاند به آن اشارهکرده و آن را مورد تائید قرار دادهاند:

«آنچه من میتوانم عرض کنم، این است که ما آرمان گرایی را صد درصد تائید میکنیم، دیدن واقعیتها را هم صد درصد

تائید میکنیم. آرمانگرایی بدون ملاحظه واقعیتها، به خیالپردازی و توهّم خواهد انجامید. وقتی شما دنبال یک مقصودی، یک آرمانی حرکت میکنید، واقعیتهای اطراف خودتان را باید بسنجید و بر طبق آن واقعیتها برنامه ریزی کنید. بدون دیدن واقعیتهای جامعه، تصور آرمانها خیلی تصور درست و صحیحی نخواهد بود، چه برسد به دستیابی به آرمانها.»3

با روشن شدن نسبت میان واقعیت و آرمانها به سراغ چند نمونه از اقداماتی که توسط دانشجویان و غالبا از طریق تشکلهای گوناگون دانشجویی صورت پذیرفته است، رفته و آنها را موردبررسی اجمالی قرار میدهیم.

 

 

 

تحصن در فرودگاه مهرآباد

با شروع حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه در نبرد موسوم به «جنگ بیستودو روزه» در دیماه سال 87 و در واکنش به آن گروهی از دانشجویان، به نمایندگی از چند تشکل دانشجویی در فرودگاه مهرآباد تهران به مدت شش شبانهروز دست به تحصن زدند. خواسته متحصنین اعزام به فلسطین اشغالی و کمک به رزمندگان فلسطینی در این جنگ نابرابر بود. موج این اقدام دانشجویان به شهرهای دیگر کشور از جمله مشهد و رشت نیز کشیده شد. موضوعی که درباره این اقدام قابل تذکر است، احساسات صحیح و قلب پاک این دانشجویان است اما از همان ابتدای این اقدام نیز به نظر نمیرسید که این یک اقدام سنجیده و اجراشدنی و بوده باشد و با توجه به محدودیت ها امکان عملی آن وجود داشته باشد. رهبری در دیدار با دانشجویان در خصوص این واقعه این گونه موضع گرفتند:

«آدم وقتی میبیند که یک جوانی اینجا توی خانه، در گرمای تابستان کولر و یخچال دارد، در سرمای زمستان وسیلهی گرمائی دارد، دانشگاه میرود، درس میخواهد، موفقیت دارد، بعد یکهو مسئله غزه میخواهد او را به حالت انفجار برساند، میگوید میخواهم بروم آنجا؛ خب، این احساس، احساس باارزشی است؛ اما رفتن، غلط است. احساس، خوب است؛ اما این احساس نباید موجب شود که ما حالا راه بیفتیم برویم غزه. رفتن به غزه، آنوقت نه ممکن بود، نه جایز بود؛ اگر ممکن هم بود، جایز نبود.

خب، اینجا بین آرمانگرایی و بین آن واقعیت و دستوری که حالا از قول رهبری نقل کردند، که نباید بروید غزه، یک تعارضی در ذهن این جوان به وجود میآید. نه، هیچ تعارضی وجود ندارد. آن احساس، احساس خوبی است؛ اما تصمیمی که بر اساس یک احساس گرفته بشود، یک مطالعهی دقیق، موشکافانه و عالمانه پشت سرش نباشد، آن تصمیم، لزوماً تصمیم درستی نیست. گاهی اوقات تصمیم، تصمیم غلطی است. »4

 

 

 

 

یکشنبه سیاه و تحصن روبروی مجلس

روز یکشنبه سیام خرداد 89 در تاریخ مجلس هشتم و شاید در همه ادوار آن بهعنوان روزی تلخ و ناامید کننده یاد شود.
در این روز نمایندگان مجلس شورای اسلامی با در نظرگرفتن طرحی مبنی بر غیرقانونی بودن وقف دانشگاه آزاد اسلامی، این طرح را به تصویب رساندند. این اقدام در شرایطی اتفاق افتاد که طبق نظر صریح مقام معظم رهبری در بیستوهشت آذر 78، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی از مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام هم بالاتر است. با تصویب این طرح جمعی از تشکلهای دانشجویی با نوشتن بیانیهای به این اقدام مجلس واکنش نشان دادند و به نشانه اعتراض در محل مجلس شورای اسلامی دست به تجمع زدند. اعتراض دانشجویان به این دلیل بود که با اجرای این مصوبه امکان سوءاستفاده از اموال 250 هزار میلیارد تومانی دانشگاه آزاد که متعلق به بیتالمال است به عده خاصی داده میشد. این اعتراض دانشجویان به اعتراضات و انتقادات دیگر گروههای دیگر جامعه نیز انجامید تا در نهایت با نظر صریح رهبر معظم انقلاب، وقف دانشگاه آزاد غیرشرعی و غیرقانونی تشخیص داده شد. اگر به اعتراض دانشجویان در این اتفاق توجه کنیم، خواهیم دریافت که در این موضوع روحیه حقجویی و آرمانخواهی دانشجویان با صحنه واقعی و ملموس این جریان، هیچگونه منافاتی نداشته است و همین حرکت در نهایت موجب به نتیجه رسیدن این اعتراض و لغو این مصوبه شد.

 

 

تسخیر سفارت انگلیس

در هشتم آذر سال 90، جمعی از تشکلهای دانشجویی در اعتراض به اقداماتی که انگلیس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران مرتکب شد و در سالگرد شهادت دکتر شهریاری - که به گفته ضمنی مقامات سرویس جاسوسی انگلیس و مطابق با اسنادی که در این رابطه بهدستآمده بود- این کشور در این ترور نقش اساسی داشت. دست به تجمع در مقابل سفارت انگلیس زدند. با شرایطی که در ادامه برنامه تجمع به وجود آمد و با بالا رفتن احساسات، جمعیت درب سفارت را بازکرده و وارد سفارت شدند. با ورود به سفارتخانه و با سو استفاده از شرایط به وجود آمده، عدهای دست به تخریب اموال سفارتخانه زدند. سرانجام با دخالت نیروهای انتظامی و امنیتی معترضین از سفارت خارج شدند. با مرور وقایعی که در جریان تسخیر سفارت انگلیس به وقوع پیوست پذیرش دو نکته ضروری به نظر میرسد : یک اینکه در شرارت و رذایل انگلیس در قبال مردم ایران و نظام جمهوری اسلامی هیچ شکی نیست. دو م اینکه در نیت صحیح دانشجویان معترض هم ابداً شبههای وارد نیست؛ اما نمیتوان و نباید گمان کرد که  رعایت نکردن مصالح دیپلماتیک بین کشورها- البته با اذعان بر ایراداتی که بر آن وارد است - امر پسندیدهای به شمار میرود. چند ماه بعد از این اتفاق، مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان و در پاسخ به سؤالی در مورد تسخیر سفارت انگلیس به اظهارنظر پرداختند.

« در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود. ولی رفتنشان درست نبود»5

«از لحاظ موضع نظام، نسبت به فلان حرکت سیاسی، مثلاً طاغوت و مجموعههای استبدادىِ دیکتاتوری، معلوم است که ما مخالفیم، همراهی هم نمیکنیم، کمک هم نمیکنیم. معلوم است که موضع ما نسبت به برخی از جهات سیاستهایی که امروز در دنیا وجود دارند یا در منطقه وجود دارند، موضع روشنی است؛ اما این بههیچوجه به معنای نفی کار دیپلماسىِ سنتىِ متعارف نیست؛ این را توجه داشته باشید؛ یعنی کار دیپلماسی بهجای خودش باید انجام بگیرد، منتها این جهتگیری است. کما اینکه دشمنان ما هم همینجور عمل میکنند. دشمنان ما هم در عمل دشمنیشان را میکنند، اما تعارفات دیپلماسی را هم انجام میدهند. »6درنتیجه اقدام دانشجویان در تسخیر سفارت انگلیس، واکنشهای منفی فراوانی از سوی سایر کشورهای جهان علیه کشور ما انجام پذیرفت. رابطه ایران با انگلیس قطع شد. بعضی از کشورهای اروپایی سفیر ایران در آن کشورها را فراخواندند. سرانجام بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و تلاش های دیپلماتیک وزارت خارجه مدعی است جمهوری اسلامی متعهد است خساراتی را که به سفارت این کشور وارد شده، جبران نماید. شاید اقدامی که دانشجویان انجام دادند در ابتدا موجب خشنودی مردم را فراهم کرد اما ازآنجاییکه  ورود به سفارت امری نسنجیده و فکر نشده بود، هزینههای فراوانی را برای کشور به همراه داشت.

در پایان باید گفت دانشجو و بهتبع آن تشکلهای دانشجویی بهعنوان قشر بیدار جامعه، همواره باید با حفظ روحیه کمالگرا و آرمانخواه خود، از انجام اقدامات شتابزده و بدون دوراندیشی پرهیزکرده، مصلحت نظام را در همه شرایط اولی بدانند. موقعیت زمانی و مکانی اقداماتی را که میخواهند انجام بدهند در نظر بگیرند؛ اما رعایت این نکات نباید تشکلهای دانشجویی را از انجام رسالت اصلی و همیشگی خود که فریاد و مشکلات جامعه و انتقاد  صحیح از مسئولان کشور است، بازدارد.

 ......................................................................

منابع:

1- بیانات در دیدار جمعی از اعضای تشکلها و جمعی از نخبگان دانشجویی 1382/08/15

2-بیانات در دیدار دانشجویان و نخبگان علمی 1388/06/04

3- بیانات در دیدار دانشجویان 06/05/1392

4- بیانات در دیدار دانشجویان 16/05/1391

5-همان
6-همان

۹۴/۰۵/۰۴

ارسال دیدگاه:

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">