محسن دوباشی

شاید پرداختن به اینکه از چه زمانی عده‌ای خود را روشنفکر خواندند جالب باشد اما در این مجال جای پرداختن به آن نیست. عده ای که با گذاشتن نام روشنفکر بر خود، به جدال با روزمرگی ها پرداختن و با ذهنی روشن نسبت به مسائل پیرامون خود موضع‌گیری کردند.

اما برخی به جای آنکه روشنای ذهنشان، روشنگر پیش رویشان باشد گویا روشنی ذهنشان بیشتر بر چشمانشان افتاد و این نورافکن فکر مانع از تشخیص راه شد. امروز هم عده‌ای با ادعای روشنفکری سعی در نقش آفرینی دارند اما معلوم نیست که از کدام دسته هستند. در سال‌های دولت اصلاحات عده‌ای به همین بهانه سعی در ابراز وجود در دولت داشتند و سعی میکردند به جای جامعه فکرکنند و تصمیم بگیرند و عاقبت آنها آن شد که هم رئیس دولت را به نابودی کشاندند و هم خودشان از جامعه طرد شدند. امروز نیز این فضا مجدد در حال باز آفرینی است و عده ای با همان ادعای روشنفکری سعی دارند که همان مسیر رفته را مجدد بپیمایند و دولت  یازدهم با ریاست دکتر روحانی جولانگاهی برای مدعیان روشنفکری شده است.

اما به راستی میشود ادعای پیشرو بودن در جامعه داشت و از توده مردم جدا بود و با گرفتن ژست روشنفکری برای جامعه نسخه تجویز کرد؟

این مسئله شاید بزرگترین چالش امروز دولت باشد که اولین پیام های آن از سوی مردم برای دولتمردان مخابره شد اما اینکه شنیده شد یا نه جای سوال است. اما اگر امروز به آن توجه نشود در فرصت زمان کوتاهی دولتمردان مجبور به شنیدن خواهند شد و امروز باید دقت کرد. روشنفکرانی که با دل سپردن به تفکرات دنیای غرب در پی تصمیم گیری برای جامعه اسلامی-ایرانی ما هستند و در زمانی که دموکراسی مطلوب غربی‌ها رنگ و لعاب دروغین خود را از دست داده، اما روشنفکرانی که با دل سپردن به تفکرات دنیای غرب در پی تصمیم گیری برای جامعه اسلامی-ایرانی ما هستند و در زمانی که دموکراسی مطلوب غربی‌ها رنگ و لعاب دروغین خود را از دست داده و بحران های اخیر غرب نشان داده که منظور از دموکراسی، نقش مردم و اراده مردم در مدیریت نظام نیست، هنوز هم از لیبرال دموکراسی با آب از دهان راه افتاده، صحبت می‌کنند.

اینکه روشنفکر کیست و چگونه باید باشد، بماند اما آنچه مهم است اینکه جامعه امروز کشور ما با گذر از گردنه های پر و پیچ و خم انقلاب، آهن آب دیده شده‌اند و روشنفکران غرب زده، جایگاه خود را در میان مردم از دست داده اند. روشنفکرانی که با تعلق به بخش کوچکی از جامعه برای تمام مردم اظهار نظر میکنند. افرادی که تنها پایتخت نشین ها را جزو جامعه انسانی میدانند و برای آنها توده مردم در خیابان‌های بالای شهر تعریف میشود.

افرادی با آنچنان فکر روشنی که حتی پاسخ محکم مردم در بحث انصراف از یارانه‌ها را نمی توانند درک کنند. نمیتوانند چونکه خواصی جدا از جامعه هستند و به جای درک واقعیت های جامعه به دنبال تطبیق حرف‌های از مُد افتاده‌ی اندیشمندان غربی با جامعه اسلامی-ایرانی ما هستند. به هر حال این آژیر خطر برای دولت به صدا درآمده است و از دولت تدبیر، امید می‌رود تا از دولت های گذشته عبرت بگیرد.عبرت بگیرد تا بفهمد که مردم با روشنفکران، مرفه و بی درد سر سازش ندارند و دولت نهم و دهم که با قاطعیت تمام بر مسند اجرایی تکیه زده بود، زمانی که به دام عده‌ای مدعی روشنفکری افتاد، بدنه اجتماعی خود را از دست داد و این دولت هم از این قاعده مستثنی نیست.

به هر حال روشنفکرانی که در دولت اصلاحات نتوانستند بدنه اجتماع را با خود همراه کنند امروز مجدد در پی این هستند که بتوانند در میان مردم جایی برای خود باز کنند. در حالی که هنوز با مردم ننشسته و زیست نکرده اند و تا زمانی که به عموم مردم نپیوندند، نخواهند توانست جایگاهی بین مردم پیدا کنند.